Gemeentelijk Mobiliteitsplan

Fiets

Fietsroutes en -inrichtingen

De inrichtingen voor fietsers zijn vrij gevarieerd in de stad. Ze kunnen soms verwezenlijkt worden in de vorm van een fietspad in een of beide richtingen dat gemarkeerd, afgescheiden en/of verhoogd is. 

Er bestaan bovendien wegmarkeringen die het gemengd verkeer van motorvoertuigen en fietsers (en steps of elk nieuw voortbewegingstoestel) bewaren. Het is immers niet altijd mogelijk om fietspaden te voorzien wegens plaatsgebrek in de openbare ruimte. Een fietspad vereist een bepaalde breedte zodat fietsers er in alle veiligheid kunnen rijden. Wanneer deze breedte niet in acht genomen kan worden, kan er een fietsstraat afgekondigd worden of kunnen er fietslogo's aangebracht worden om de plaats van de fietser te rechtvaardigen. In het algemeen moet de fietser de rijbaan gebruiken. In tegenstelling tot een op de rijbaan gemarkeerd fietspad, verwezenlijkt door de markering van twee evenwijdige stippellijnen, waarop automobilisten niet mogen rijden of stilstaan, mogen ze wel op de fietslogo's rijden.

Er bestaan vervolgens routes die geselecteerd werden om aangelegd te worden voor meer veiligheid en comfort voor de fietser. Het gaat om gewestelijke (GFR) en gemeentelijke fietsroutes (GemFR).

Gemeentelijke en gewestelijke fietsroutes 

De fietsroutes zijn aanbevolen wegen voor verplaatsingen met de fiets van middellange tot lange afstand, hetzij doorheen verschillende gemeentes. Er bestaan twee types naargelang de overheid die belast is met de uitvoering van de werken: de gewestelijke routes (GFR) en de gemeentelijke routes (GemFR).

De gewestelijke fietsroutes (GFR)

De gewestelijke routes werden op gewestelijk vlak uitgedacht, ook al gebruiken ze gemeentewegen. Het traject en de voorziene inrichting worden bepaald in samenspraak met de gemeente. Na afgifte van een stedenbouwkundige vergunning is het in principe het gewest dat de werken uitvoert en de financiering ervan verzekert.

Er zijn echter uitzonderingen op dit principe. Zo werd er bijvoorbeeld een vergunning afgeleverd voor de aanleg van vier GFR (7, 8, B en C) van 15 km in Ukkel. Bepaalde werken hiervoor worden echter opgevolgd door de gemeente. Het gaat meer bepaald om routes langs de Vanderkinderestraat, de Grasmusstraat en binnenkort de Burgemeester Jean Herinckxlaan.

Meer info vindt u op de website van het gewest [FG1]

De gemeentelijke fietsroutes (GemFR)

Het Gemeentelijk Mobiliteitsplan van 2006 duidt 4 doorlopende gemeentelijke fietsroutes (GemFR) aan als aanvulling op het GFR-netwerk, die duidelijk uitgedacht werden om het netwerk te verfijnen, valleien en heuvels met elkaar verbinden en verkeersvrije wegen bevatten.

Het is voornamelijk de bedoeling om de bestaande infrastructuur te benutten zoals doodlopende straten, woonstraten, paden, enz. en veilige verbindingen tussen deze momenteel onderbroken delen aan te leggen. Deze routes vermijden doorgaans de structurerende assen en kiezen voor straten die vaak kronkeliger (omweg) maar mogelijks sneller (weinig of geen verkeer) en aantrekkelijker zijn op vlak van het reliëf.

Het betreft:

• De GemFR Noord – Brugmann – Waterloo (10 tot 15 minuten):

Deze route heeft als doel om een rustig en veilig alternatief voor de De Frélaan te bieden voor de fietsers die van de Brugmannlaan naar de Waterloosesteenweg en het Ter Kamerenbos willen rijden;

• De GemFR Zuid – Sint-Jobsesteenweg (15 minuten):

Deze route biedt een alternatief voor de Sint-Jobsesteenweg voor fietsers die van oost naar west rijden. Ze vertrekt aan het station Sint-Job, de toekomstige GEN-stopplaats gelegen aan de kruising van GFR 1 en C, loopt via de Visserijstraat, de Drossartgaarde en de Vissersstraat, kruist de Sint-Jobsesteenweg en loopt via de Geleytsbeekstraat om het Frans Lyceum te bedienen en verder naar het station Ukkel-Kalevoet via de Groelstveldlaan of de groene wandeling op het kruispunt Engeland/Sint-Job;

• De GemFR Churchill – Sint-Job (10 tot 15 minuten):

Deze route heeft als doel om een fietsverbinding noord-zuid te bieden langs zo veel mogelijk verkeersvrije paden. Ze vertrekt aan de Churchillrotonde, het kruispunt van GFR B en 2, bedient het sportcentrum van Léopold Club en het zwembad, doorkruist de rustige en ruim gebouwde wijk Kamerdelle en loopt via de pittoreske François Folielaan naar de zone 30 Visserij, waar de fietser ofwel naar het Sint-Jobsplein kan rijden, ofwel naar de Kauwberg en zelfs naar de wijk van de Diepestraat en de Sint-Jobsesteenweg;

• De GemFR Station Linkebeek – Drogenbos (10 tot 15 minuten):

De route biedt een verbinding vanaf de top van de Moensberg en Homborch (station Linkebeek) naar de put van Calevoet. Ze gaat de wijk Melkriek binnen en wordt vervolgens in twee gesplitst: de ene tak loopt via de groene wandeling of de Melkriekstraat en via parking Stalle naar het commercieel centrum van Drogenbos, de andere tak loopt via de François Vervloetstraat en de Drie Koningenstraat naar het centrum van de gemeente Drogenbos.

FietsGEN

Het FietsGEN is het Gewestelijk Expresnet voor fietsers dat gebruikmaakt van vlakke en rechtlijnige trajecten langs de spoorlijnen. Het is de bedoeling om een netwerk van snelle fietswegen te creëren dat de verplaatsingen met de fiets in het gewest drastisch zou doen stijgen. Dit netwerk van snelle fietswegen beoogt zowel de korte verplaatsingen met de fiets als de bovenlokale afstanden over de gewestgrenzen. De FietsGEN-zone strekt zich uit over een straal van ongeveer 15 km rond Brussel.

In Ukkel zijn er twee FietsGEN voorzien langs spoorlijn 26 en 124. De verbinding langs lijn 26 maakt het mogelijk vanaf Linkebeek via Vorst naar het Zuidstation te rijden. Het GEN langs lijn 124 is de gelegenheid om een groene weg te creëren, met andere woorden gedeeld met de voetgangers in een zeer groene ruimte, die ook Linkebeek verbindt met Watermaal-Bosvoorde. De twee trajecten van het FietsGEN kruisen elkaar ter hoogte van de toekomstige multimodale stopplaats Moensberg.

Meer info vindt u op de website van het gewest [FG1] « Insérer lien vers site web »

Fietsstraten

2021 wordt het jaar van de invoering van de eerste fietsstraten in Ukkel. Het gaat om de Montanalaan, de Brunardlaan, de Roberts Jonesstraat (deel tussen de Edith Cavellstraat en de Léo Erreralaan) en de Vanderkinderestraat.

Wat is een fietsstraat?

Artikel 2.61 van het verkeersreglement definieert de term fietsstraat als volgt:

"Een straat die is ingericht als fietsroute, waar specifieke gedragsregels gelden ten aanzien van fietsers, maar waarop tevens motorvoertuigen zijn toegestaan. Een fietsstraat wordt gesignaleerd met een verkeersbord dat het begin en een verkeersbord dat het einde aanduidt".

Deze gedragsregels worden bepaald door artikel 22novies van het verkeersreglement, meer bepaald:

• "Fietsers mogen de ganse breedte van de rijbaan gebruiken voor zover deze slechts opengesteld is in hun rijrichting en de helft van de breedte langs de rechterzijde indien de rijbaan opengesteld is in beide rijrichtingen;
• Motorvoertuigen hebben toegang tot fietsstraten;
• Zij mogen de fietsers evenwel niet inhalen;
• De snelheid mag er nooit hoger liggen dan 30 kilometer per uur".

Ze wordt op elk kruispunt aangegeven door de onderstaande verkeersborden:

Wat zijn de voordelen van een fietsstraat?

De aanleg van een fietsstraat is heel praktisch om een fietsnetwerk in de stad te ontwikkelen op trajecten van routes voor fietsers zoals de GFR, de GemFR en het FietsGEN wanneer ze door straten lopen, in het bijzonder wanneer ze smal zijn. De inrichting ervan is vrij eenvoudig aangezien het gaat om de plaatsing van het juiste verkeersbord en het aanbrengen van wegmarkeringen.

Het voordeel voor fietsers is dat ze er voorrang hebben aangezien voertuigen hen niet mogen inhalen en dat ze de volledige breedte van de straat mogen gebruiken. Zo kan hun aanwezigheid en veiligheid versterkt worden.

Om ervoor te zorgen dat een fietsstraat correct werkt, moet de straat in kwestie vooraf echter voldoen aan enkele voorwaarden, zoals een niet te grote breedte en een aanzienlijke aanwezigheid van fietsers of een potentieel ter zake in een aantrekkelijke straat voor fietsers, en/of is (of wordt) het autoverkeer er beperkt.

Woonerven en erven

In zijn algemene beleidsverklaring 2018-2024 heeft het college zich ertoe verbonden om nieuwe zones 20 (erven) te creëren om de wijken rustiger te maken en de zwakke weggebruikers in de openbare ruimte te beveiligen. In oktober 2020 heeft het zijn principeakkoord verleend aan een lijst van ongeveer 60 wegen of weggedeeltes die de komende 3 jaar omgevormd zouden moeten worden tot woonerf.

 Wat is een erf of woonerf?

Doorgaans gebruiken we de term "woonerf", maar een "erf" dekt dezelfde werkelijkheid, de regels zijn er identiek. Deze twee termen maken het echter mogelijk een onderscheid te maken tussen een straat waar de woonfunctie doorslaggevend is (woonerf) en een straat waar andere functies bestaan, zoals handel, ambachten, onderwijs, enz.

In beide gevallen gaat het om een weg waar:

1. Voetgangers de volledige breedte van de openbare weg mogen gebruiken; spelen zijn er eveneens toegelaten;
2. Bestuurders de voetgangers niet in gevaar mogen brengen of hinderen; indien nodig moeten ze stoppen. Ze moeten bovendien extra voorzichtig zijn wanneer er kinderen aanwezig zijn;
3. De snelheid beperkt is tot 20 kilometer per uur;
4. Parkeren enkel toegestaan is op de plaatsen die afgebakend zijn door wegmarkeringen of door een verschillende wegbedekking en waar de letter P aangebracht is.

Hoe een woonerf/erf herkennen?

Elke zone wordt aangeduid met borden en wegmarkeringen. Dit zijn de borden F12a en F12b, die het begin en einde van de zone wettelijk aangeven.

Sommige straten vereisen een heraanleg en er werd een planning opgesteld. Elke nieuwe aanvraag voor de omvorming tot een woonerf/erf houdt rekening met deze planning. 

Wat is het belang van de invoering van dergelijke zones?

Sommige straten zijn niet aangepast om het verkeer van de verschillende verplaatsingswijzen van elkaar te scheiden. Ze moeten echter te voet en met de fiets gebruikt kunnen worden en toegankelijk blijven voor auto's. Dit gemengd verkeer vereist uiteraard dat aan bepaalde criteria voldaan wordt, zoals rustig verkeer, de reden waarom de snelheid er beperkt is tot 20 km/uur. De inrichting van de openbare ruimte alleen al maakt het soms mogelijk om de snelheid te remmen.

Deze zones bieden voordelen op lokaal vlak en kunnen een gezelliger klimaat scheppen en de veiligheid van de bewoners en voorbijgangers verbeteren. Het is echt een maatregel die het mogelijk maakt een aangename omgeving te creëren zodat de buurtbewoners elkaar ontmoeten, de kinderen zich "hun straat" eigen kunnen maken en er veilig kunnen spelen, en waardoor het sociale leven in een wijk kan ontwikkelen. Deze zones blijken bijzonder nuttig in de omgeving van bepaalde scholen.

Bijna overal Stad 30

Sinds 1 januari 2021 is 30 km/uur de algemene regel in de straten van onze hoofdstad. Structurerende assen (50 of 70 km/uur) en erven (20 km/uur) vormen de uitzondering. Het is een belangrijke wijziging voor alle inwoners, bedrijven, werknemers en bezoekers van het Brussels gewest.

 Waarom (bijna) overal 30 km/uur?

Voor meer verkeersveiligheid voor alle weggebruikers. Jaarlijks veroorzaakt overdreven of onaangepaste snelheid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 50 doden of zwaargewonden. 30 km/uur betekent ook meer veiligheid voor de automobilisten: bij een botsing vervult de veiligheidsgordel perfect zijn beschermende rol.

De Stad 30 strekt er ook toe de rust in de openbare ruimte te laten terugkeren en de geluidsoverlast te verminderen. 

30 km/uur rijden, geldt dat voor iedereen?

Dit is het verkeersreglement: alle weggebruikers moeten de snelheidsbeperking naleven, inclusief bussen, fietsen, steps, ... Dit geldt ook op afgescheiden fietspaden of eigen beddingen. Enkel trams, nood- en prioritaire voertuigen en sneeuwruimers vormen een uitzondering.

 Stad 30, een van de talrijke concrete acties van het Good Move-plan

Het Gewestelijk Mobiliteitsplan, dat goedgekeurd werd door de Brusselse regering, werd vormgegeven samen met de verenigingen op het terrein, de gemeentes en de burgers.

Meer weten?

Surf naar de website van Brussel Mobiliteit: « Insérer lien vers site web» (www.stad30.brussels)

Schoolstraten

Wat is een schoolstraat?

Een schoolstraat is een deel van een straat afgesloten voor het verkeer wanneer de kinderen aankomen. Deze maatregel heeft als doel de verkeersveiligheid te verbeteren en luchtvervuiling in de omgeving van scholen te vermijden. De sluitingsduur is bewust kort (doorgaans 30 minuten) en vindt plaats van maandag tot vrijdag, enkel tijdens de schoolperiode. Enkel voertuigen die de straat moeten uitrijden, een garage moeten inrijden en de hulpdiensten mogen er nog rijden.

 Op welke voorwaarden kan een straat een schoolstraat worden?

• Afwezigheid van lijnen van het openbaar vervoer;
• Weinig autoverkeer;
• Geringe aanwezigheid van handelszaken in de straat;
• Weinig garages in de straat
• Mogelijkheid tot Kiss & Ride in de buurt;
• Voldoende parkeerplaatsen in de buurt.

Speelstraten

Wat is een speelstraat?

Een speelstraat is een straatdeel dat tijdelijk voor het verkeer afgesloten wordt en voorbehouden is voor spelen, voornamelijk van kinderen. De mogelijkheid om een veilige speelruimte te bieden aan de kinderen van de wijk vormt een kans om gericht te beantwoorden aan de noodzaak aan speel- en ontspanningsruimtes in de stad.

Het is bovendien een zeer concreet hulpmiddel ter beschikking van de buurtbewoners om de sociale samenhang en de goede burenrelaties in een straat te verbeteren.

Hoe een speelstraat organiseren en hoe werkt zo'n straat?

Het voorstel om een speelstraat te creëren is het resultaat van een vraag van de buurtbewoners. Ze wordt ondersteund door verschillende bewoners van de straat, die belast zijn met het plaatsen en verwijderen van de hekken.

Tijdens de sluitingsuren is de volledige breedte van de openbare weg voorbehouden voor spelen. Enkel de inwoners van de straat of wiens garage zich in de straat bevindt en prioritaire voertuigen, toegestane voertuigen en fietsers hebben toegang tot de straat.

Bestuurders mogen de spelende voetgangers niet in gevaar brengen of hinderen. Ze moeten bovendien extra voorzichtig zijn wanneer er kinderen aanwezig zijn.

Ukkel telt momenteel een tiental speelstraten.